استدلال های تجربی وجود خدا از دیدگاه علامه طباطبایی و دانشمندان علوم جهان

چکیده براهین تجربی از عام ترین استدلالاتی است که توسط دانشمندان علوم از جمله در سده های 17 تا 20 و همچنین علامه طباطبایی، در اثبات وجود خدا بکار گرفته شده است. در میان انواع براهین تجربی، برهان نظم از استدلال های مشترک مورد تمسک آنان می باشد. البته نحوه تقریرهایی که از این برهان ارائه شده و میزان استفاده ای که از آن به عمل آمده، سبب گردیده برهان مذکور رنگ و شکلی متفاوت بیابد. برای نمونه برهان نظم مطرح شده در سده 17 توسط برخی، ملقب به نظریه خدای رخنه ها می گردد. در سده 18 بنابر انحرافی که در تفکر این قرن شکل می گیرد و خود طبیعت به جای الهیات برآمده از آن مورد پرستش واقع می شود، برهان نظم جز در بخش محدودی از این سده، مشاهد ه نمی شود. در قرن 19، با رواج نظریه تکامل این برهان و اعتقاد به خدا توسط کسانی که تکامل را برای تبیین پدیده ها کافی می دانند، به کنار نهاده می شود و برخی نیز در این سده، تکامل را تقریر تازه ای از برهان نظم معرفی می کنند؛ و اما در سده 20 برهان نظم با تقریرهای بسیار متنوع تری مورد توجه واقع می شود به طوری که این تقریرها با تقریرهای علامه از این برهان، اشتراکات بسیار بیشتری می یابد. اما حوزه اشتراک براهین تجربی اثبات وجود خدا میان تفکر قرن 20 و علامه به برهان نظم ختم نمی شود، بلکه برهان حدوث البته با تقریرهای متفاوت، از دیگر براهین مشترک آنان می باشد. برهان حرکت ازدیگر براهینی است که توسط علامه بکار گرفته می شود و در قرون مذکور کاربرد ندارد. واژگان کلیدی: وجود خدا، استدلال تجربی، برهان نظم، برهان حدوث، برهان حرکت، دانشمندان قرون جدید، علامه طباطبایی.